Партизаны во Второй мировой

"Алесь ЧОБАТ

Над Нёманам і Гаўяй

Хто і як карміў партызанаў
«...той карміў, на чыёй зямлі стаялі. Земляроб карміў. Хто ж яшчэ? Неяк яшчэ і немцу падатак плаціў, і самому хапала... Галадаваць пачалі пасля вайны. Пры калгасах, без зямлі, каня і кароўкі. Мне было горш, чым палякам. І цывілям пада мной было горш, чым пад АК-оўцамі. Бо тыя былі, па-за «Сабалеўскім», выключна з тутэйшых, пад канец акупацыі нават праваслаўных змабілізавалі ў сваёй зоне. У мяне былі ж з усяго свету: «акружэнцы» 1941 года, парашутысты, «маршавікі» з Усходняй Беларусі, таксама мясцовыя... Апошніх найменей. Людзі розныя, адным словам... Палякі адрозніваліся большай лучнасцю, адзінай культурай, лепшым паразуменнем паміж сабой, а таксама між сабой і цывіліямі.
Нас кармілі і паілі не з любові, Аляксандр Фёдаравіч, бо мужыка трымалі пад дулам. Адно, на што гаспадар быў згодны і што цярпеў, то загад камандзіра, парадак. Не цярпеў і не прымаў ён свавольства марадзёраў - і тады бег да немца з даносам, і на мяне таксама, хоць сваіх марадзёраў я хапаў і расстрэльваў... уласнаручна...»

Марадзёры і дэзерціры
«...у лесе ваяваць гэта не на фронце ў акопах. Тут кантроль слабы і толку з яго мала. Тут усё добра, пакуль усё добра. А на кожнае нядобра выходзіць кепска. Двойчы за два гады партызанкі тут, над Нёманам, мае патрулі праваронілі нямецкую аблаву - і з уласнага лагера я драпаў, як заяц. І кожны раз меў ... двух-трох забітых і дзесятак параненых ад немцаў, але каля сотні «пропащих»(!!!). Хто не па волі згубіў брыгаду, хто як, але вынік быў той самы: заміж таго, каб шукаць сваіх, бадзяліся ў трох соснах, не зважаючы нават на фельджандармерыю, па тых самых хутарах і вёсках, і марадзёрылі. Гэта ад іх найбольш цярпелі цывільныя.
Прычына таго? Не ведаю. Бо - рана ці позна жандармы іх лавілі. Толькі рэдкія траплялі ў рукі мае разведкі, за вайну я ўвогуле расстраляў толькі шасцёх (!!!). Нейкае памарачэнне розуму нападала, адбівала нават страх прыроджаны, інстынкт самазахавання. Наш савецкі чалавек можа быць чалавекам у калектыве, пад апекай і даглядам. Іначай шалее, як карова, што адбілася ад статку...».

«Предатели» і «konfidenci»
«...на партызанскай вайне, тым болей на Беларусі, нікому нельга верыць. Бо тут кожны гаворыць адно, робіць другое, думае трэцяе, верыць у чацвёртае, хоча насамрэч пятага etc. Тут людзі, як дзеці, - усё ад штохвіліннага настрою. Таму і «предателей» тых было (а было-было!) дзесяткі і сотні толькі кругам адной мае брыгады, бо тутэйшы дзесяць разоў за месяц мяняў сваю пазіцыю, з чарговым сваяком ці зямелем пагаварыўшы. Людзі самі паводзілі сябе пад пагібель праз уласнае легкадумства. На мой розум, і рэпрэсіі АК на Лідчыне не супраць праваслаўных (асабліва вызначаўся палкоўнік Я.Правдзіц-Шляскі. - А.Ч.) тлумачацца агульным недаверам польскіх афіцэраў да гэткага баламуцтва і легкадумства. Напэўна ведаю, што былі выпадкі, калі чалавека забівалі толькі таму, бо не ведалі, пабяжыць да немцаў з даносам ці не пабяжыць. Так бы мовячы, na wszelki wypadek як нібы...
У гэтых адносінах каталікі выглядалі лепей - там што ксёндз скажа, тое мае быць. А наш савецкі чалавек без штохвіліннага кантролю і апекі распускаўся імгненна, і сам не мог сказаць ранкам, чаго чакаць ад яго вечарам.
Мноства людзей гінула выпадкова - невядома нават, ад чыіх рук, як і калі. Лес ёсць лес, а ў лесе закон джунгляў... Трэба зважаць таксама і на вясковыя суседскія парахункі, бо я, напрыклад, замучыўся разбіраць даносы і «челобитные» швагра на швагра, цесця на зяця...».

Армія Краёва
«...насуперак прапагандзе нашай пра «польскія банды», АК была рэгулярнай арміяй у нямецкім тыле ажно да лета 1944 года. «Польскія банды» паявіліся менавіта пазней, «при советах», калі Арміі Краёвай ужо не было. У тых «польскіх бандах» былі пераважна тыя палякі... каго не было ў Арміі Краёвай. Людзі з нямецкай паліцыі, дробныя камерсанты, «кулаки» etc. А па вайне - бо стралялі тут да 1956 года! - ужо падрослыя «маладыя». «Ідэйных» там было мала, крымінальных куды болей... Што праўда, па вайне ні ў войску, ні ў «органах» (МГБ ці МВД .- А.Ч.) я не служыў, бо спісалі з прычыны ранення на берлінскім фронце, але служылі там мае калегі з войска ў час партызанкі.
Канешне, варшавякі «Сабалеўскага» ваявалі з немцамі лепш другіх і больш другіх. «Сабалеўскі» ўвогуле быў чалавек дзіўны; паводзіў сябе часам скрайне рызыкоўна, маўляў, не я павінен баяцца немцаў, а немцы мяне... Цяпер ніхто не ведае ўжо, як ён яшчэ ў белы дзень, падвячоркам, атакаваў калону СС у дваццаць грузавых аўтамабіляў па дваццаць немцаў у кузаве, і ўсе з аўтаматычнай зброяй, да таго ж у голым полі...
- Там горкі блізка дарогі, - усунуў я свае тры грошы, - гэта на шашы Ліда-Шчучын. Гэта апісала нейкая Тапалянская (?) у Zapiskah sanitariuszki; яна служыла ў «Сабалеўскага» ад пачатку да канца, прыйшла з Варшавы і дабралася да Варшавы, паспела да жніўня.
Марціросаў скасіўся на мяне, нават запнуўся на момант.
- До восстания? (1 жніўня 1944 года Варшава паўстала. - А.Ч.). Успели пешком добежать впереди фронта?! Невероятно...
... адным словам, Аляксандр Фёдаравіч, каб мне загадалі - і я зрабіў бы не горш. Але з уласнае ініцыятывы - не... Бо рызыка! Адзін заўчасны стрэл - і мог пакласці батальён ні за што; пашанцавала Каменданту з тым «фактором внезапности»...
Што да другіх камандзіраў АК, - пра «Рагнэра», спадзяюся, чулі? - то ў канцы 1943 года гэтаксама як «Сабалеўскі» знюхаўся са мной, амаль усе, каго ведаю, знюхаліся з немцамі...
Палякі былі лепш за нас арганізаваныя, мелі куды лепшы вывед, іх агентура была паўсюдна, але - горш узброеныя і ... без заплечча. Ні разу за вайну не пачуў над Пушчай англійскага самалёта. Таму шукалі саюзнікаў. «Сабалеўскі» знайшоў вось мяне, а «Рагнэр» гестапаўца ў Шчучыне... («Нейтралітэт» з АК насамрэч падпісаў маёр з віленскага Абвера. - А.Ч.).
Агулам ацэньваючы ўсю вайну, у тым, што палякі былі такія, а не другія, вінавата іх камандаванне ў Варшаве і кіраўніцтва ў Лондане. Каб не былі яны так доўга занятыя тым opanowaniem terenu, каб скідвалі ім зброю і радыёстанцыі (такі парадокс, што не мелі!), каб яны весялей ваявалі з немцамі ўжо ад лета 1942 года, то да лета 1943 года, калі сюды прыйшоў я з брыгадай, палякі - з іх арганізацыяй і разведкай, з іх вёскамі ў падксяндзоўскай дысцыпліне - апанавалі б і левы, «савецка-праваслаўны», бераг Нёмана, і не было б мне куды прыходзіць з Магілёўшчыны, і невядома яшчэ, ці наша камандаванне рашылася б на той ідыёцкі загад «раззброіць палякаў»!
Нельга пад час вайны падпарадкоўвацца палітыцы - трэба сабе яе падпарадкоўваць.

Ізноў камендант «Сабалеўскі»
«Сабалеўскі» выйшаў з Варшавы, маючы не больш 120-ці чалавек (мемуары Б.Тапалянскай, пс. «Бася»); зімой 1944-га маёр Т.Зан (пс. «Борэк») давёз яму з Варшавы аж да ст. Рыбніца за Гроднам яшчэ 150 чалавек падмогі. I tyle. Але - перад аперацыяй «Вострая Брама», калі АК спрабавала адбіць ад гітлераўцаў Вільню, VIII УБК налічваў ...699 чалавек, меў на ўзбраенні 2 гарматы 37 мм (нямецкія, з трафеяў), 12 цяжкіх і 87 ручных кулямётаў (савецкія РПД і нямецкія МГ-42) і 470 ствалоў аўтаматычнай зброі (савецкія ППШ і нямецкія «schmaisser»). Лепш так узброенага батальёна, як «варшаўскі», палякі на Крэсах не мелі. Таму што «Сабалеўскі» не спаў у шапку, а біў немца і браў зброю з забітых, а яшчэ браў з начальніка штаба Марціросава, пускаючы яго на kolejku і адбіваючы нямецкія пагоні за ім. «Сабалеўскі» павялічыўся двукротна і памяняў дапатопныя карабіны на савецкія і нямецкія аўтаматы і кулямёты на працягу трох месяцаў. Найбольш таямнічай здаецца яго выправа на Вільню і баі за stare polskie miasto 5-7 ліпеня 1944 года: там VIII УБК прарваў абедзве лініі нямецкай абароны, кладучы на тым палову людзей (!)... і ноччу таямніча адступіў у рассыпку на Захад, бо - у Вільню ўваходзіла 5-я савецкая армія... Як быццам і rozkaz GK AK выканаў, і людзей сваіх (хто жывы застаўся) адводзіў з-пад МГБ і Сібіры, куды трапілі многія з наіўнякоў, напрыклад, генерал А.Крыжаноўскі - «Вільк». «Левы» «Сабалеўскі» лепш знаўся на рускіх, чым «эндэкі»... І яшчэ большая для мяне таямніца, як гэта з такім свежым жыццярысам можна было ўбіцца ў кіраўнічыя дзеячы РАХ у камуністычнай Польшчы.
Друкуецца ў скароце "(С)

http://nchas.iatp.by/arhiv/23/artyk/10.html

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

У Галівудзе знялі баявік пра габрэйскі партызанцкі атрад

Рэкляма галівудскага баевіка падзеі якога разгортваюцца ў часы нямецкай акупацыі на тэрыторыі заходняй Беларусі.
Галоўныя героі - браты Бельскія - рэальныя персанажы. Хаця зразумела іх кінавобраз будзе далёкі ад рэчаіснасці. Пра гэта дарэчы ўжо пісала польская прэса...
Але на мой погляд сам выхад фільма узмоцніць цікавасць да апісанных падзеяў, што пазітыўна. Можа калі і больш праўдзівы фільм здымуць?

http://www.youtube.com/watch?v=6E_h2W-C9zE

http://www.bielarus.org/open.php?n=491&a=21

http://polish-jewish-heritage.org/Pol/lipiec_03_Turski_Polityka.htm

короче вот : http://poczobut.livejournal.com/27207.html

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Не буду вступать в полемику, хорошие партизаны или плохие. Просто два известных мне факта. Так, информации для.
1.(Узнал от сослуживца. 1941.) Волоколамский р-н. Немцы на подходе. Возле сельсовета митинг. Покричали, мужики решили идти в партизаны. С энтузиазмом собрались и ушли в лес. Через три дня водка кончилась. Вернулись. Злые, непохмелённые. На этом история данного отряда заканчивается.
2. На северо-запад от Вязьмы было село Пекарево. Немцы расстреляли его жителей, за то, что партизаны возле села устроили засаду. Одним словом - подставили.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Вот еще про АК : http://www.zpu-journal.ru/zpu/2005_2/Vovk/28.pdf

там указан интересный факт о "делах" АК и венгерских офицеров !

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Партизан пешком не ходит.
На коне катается.
40 жонак он имеет,
А холостым считается.

Партызаны, партызаны-
Белыя халаты.
Толькі шастаюць па весках
І рабуюць хаты.

Першую і другую прыпеўкі пачуў ад дзеда Васіля 1927 году народжання з-пад Смалявіч.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

"Былы партызан Валянцін Тарас пра АК і Катынь
Feb. 2nd, 2008 at 2:21 PM
Валянцін Тарас: Памятаю як савецкія атрады акружылі брыгаду АК і раззброілі яе. Па высшых афіцэраў прыляцеў самалёт, а ніжшых растралялі на мейсцы. Я стаяў тады на варце з вінтоўкай і бачыў як палякаў вялі на смерць. Падаў снег... Я перапалохаўся, таму што ведаў, што зараз зробяць з гэтымі людзьмі, а днём раней я бачыў іх і не было ў іх нічога страшнага. Яны ж былі такія самыя як і мы. Я пачуў стрэлы з аўтамата. У вечары атрад паднялі па трывозе. Мы павінны былі шукаць следы крыві і босых ног на снезе. Аказалася адзін з Акаўцаў, выбраўся спад снега і ўцёк – боты ў іх пасьля растрэлу забралі. Мы шукалі гэтых слядоў, была страшная завея. Не ведаю, што сталася з гэтым чалавекам.

Калі пасьля вайны ішоў Нюрнбергскі працэс там успомнілі пра Катынь. СССР не прызнаваў сваёй віны і абвінавачваў немцаў. Я і надалей быў савецкім патрыётам, але ўспомніў гэтае шуканне слядоў босых ног на снезе. Мне сталася ясна, што гэта мы здзейснілі катынскае забойства. Босыя ногі вялі да Катыня...


(апісанные падзеі адбываліся ў Налібоцкай пушчы ў снежні 1943 года - да гэтага савецкія партызанты і АК супольна змагаліся з немцамі. )"(С)

вот здесь полностью : http://tygodnik.onet.pl/1547,1466099,1,dzial.html

http://poczobut.livejournal.com/31524.html

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Продовжую:
" В Володарск-волынском районе действует банда уголовников, которые обманом втерлись в доверие к командиру отряда "Сталинец" и под видом боевых действий против немцев совершают грабежи мирного населения и разлагают отряд..."
"Під грифом "Таємно": розсекречені документи з обласного архіву СБУ"
В. Ковальов Житомир 1994

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

"Партызаны забівалі мірных жыхароў?
Толькі праз шэсьцьдзесят гадоў ацалелыя жыхары беларускай вёскі Дражна Старадароскага раёну вырашылі распавесьці пра страшныя падзеі, перажытыя імі ў 1943 годзе. Іх гісторыі ў сваёй кнізе “Кроў і попел Дражна” сабраў краязнаўца Віктар Хурсік.

Аўтар сьцьвярджае, што 14 красавіка 1943 г. партызаны напалі на Дражна і без разбору стралялі, рэзалі і жывымі палілі мірных жыхароў. Паказаньні ацалелых дражненцаў аўтар пацьвярджае дакумэнтамі з Нацыянальнага архіву.

Адзін з тых, хто выжыў падчас спаленьня вёскі Мікалай Пятроўскі пасьля вайны перабраўся жыць у Менск, дзе да пэнсіі прапрацаваў электрыкам на дзяржпрадпрыемстве. Сёньня вэтэрану 79 гадоў, ён цяжка хворы.

Мікалай Пятроўскі паказаў месца, дзе расстралялі людзей.

— Пэўна, апошні раз наведваю Дражна, — павольна, спахмурнеўшы, казаў спадар Мікалай, калі мы ўяжджалі ў вёску. — Больш за шасьцьдзесят гадоў я кожны дзень згадваю той жах, кожны дзень. І хачу, каб людзі даведаліся праўду. Бо партызаны, якія забілі сваіх землякоў, так і засталіся героямі. Гэтая трагедыя страшнейшая за Хатынь.


«Стрэлы абудзілі нас каля чацьвертай ранку»

— Калі ў 1941 г. прышлі фашысты, паліцэйскі гарнізон, на нашу бяду, сфармавалі ў Дражна. Паліцаі, а іх было 79 чалавек, уладкаваліся ў школе, якую агарадзілі дзотамі. Месца гэта было стратэгічным. Вёска стаяла на перакрыжаваньні дарог, на ўзвышшы. Паліцаі маглі ідэальна прастрэльваць мясцовасьць, ды і лясы стаялі далёка — за тры кілямэтры ад Дражна.

Яшчэ да прыходу немцаў мой бацька, старшыня сельпо, член партыі, пасьпеў сысьці ў лес разам з старшынём калгасу і маёрам Чырвонай арміі. І своечасова. Паліцаі пачалі зьвярэць: арыштавалі вэтэрынара Шаплыка і расстралялі. Палявалі за маім бацькам. Яму наладзілі засаду каля дому.

“Усю нашу сям’ю — мяне, маму, трох братоў і сястру Кацю амаль голымі пагналі ў калгаснае гумно. Бацьку катавалі на нашых вачах, білі, прымушалі капаць магілу. Але чамусьці не расстралялі і празь некалькі дзён адправілі ў канцлягер, — спадар Мікалай стараецца казаць суха, без эмоцый. Але здаецца, што стары вось-вось сарвецца. — Так мы і жылі: бяз бацькі, зь нянавісьцю да акупантаў, чакалі вызваленьня, — працягвае Мікалай Іванавіч. — І вось у студзені 1943 г. партызаны правялі апэрацыю па захопе паліцэйскага гарнізону.

Сёньня відавочна, што апэрацыя была сплянаваная бяздарна, партызаны атакавалі ў лоб, амаль усіх іх паклалі з кулямёту. Вяскоўцаў прымусілі хаваць забітых. Памятаю, як мама перажывала, плакала. Бо ж партызанаў мы лічылі нашай надзеяй...”

Але празь некалькі месяцаў гэтыя “абаронцы” зладзілі неймавернае зьверства! — стары на хвіліну спыніўся, акінуў поглядам вёску, доўга глядзеў у бок лесу. — Стрэлы абудзілі нас каля чатырох ранку 14 красавіка 1943 г.

Мама крычала: “Дзеткі, гарым!” Голымі выскачылі на двор, глядзім: усе хаты гараць, страляніна, крыкі...

Мы пабеглі ратавацца на гарод, а мама вярнулася ў дом, хацела нешта вынесьці. Саламяная страха хаты да таго часу ўжо палыхала. Я ляжаў, ня рухаўся, доўга не вярталася мама. Павярнуўся, а яе чалавек дзесяць, нават жанчыны, колюць штыкамі, крычаць: “Атрымай, сволач фашысцкая!” Бачыў, як ёй перарэзалі горла, — стары зноў зрабіў паўзу, яго вочы былі спустошаныя, здавалася, спадар Мікалай зноў перажываў тыя жахлівыя хвіліны. — Каця, сястра мая, выскачыла, прасіла: “Не страляйце!”, дастала камсамольскі білет. Да вайны яна была піянэрважатай, перакананай камуністкай. Білет і партыйнае пасьведчаньне бацькі падчас вайны зашыла ў паліто і насіла з сабою. Але высокі партызан, у скураных чаравіках, абмундзіраваньні пачаў цэліцца ў Кацю. Я закрычаў: “Дзядзечка, не забівайце маю сястру!” Але раздаўся стрэл. Паліто сястры ў тую ж хвіліну набрыняла крывёю. Яна памерла на маіх руках. Я назаўжды запомніў твар забойцы.

Памятаю, як я адпаўзаў. Гляджу, суседку Тэклю Субцельную разам з дачкой-немаўлём тры партызаны кінулі жывымі ў агонь. Сваю малую цётка Тэкля трымала на руках. Далей, ля дзьвярэй палаючай хаты, ляжала старая Грынявічыха, абгарэлая, у крыві...

— Як жа вы ўратаваліся? — пытаю ў амаль плачучага старога.

— Гародамі мы з братамі дапаўзьлі да дзядзькі. Дом яго спалілі, а ён цудам выжыў. Выкапалі зямлянку, у ёй і жылі.

Пазьней мы даведаліся, што ні аднаго паліцая партызаны не застрэлілі. Дамы, што знаходзіліся за іх умацаваньнямі, таксама ацалелі. У вёску прыехалі гітлераўцы, аказалі ахвярам мэдычную дапамогу, некага адвезьлі ў шпіталь, у Старыя Дарогі. У 1944 г. ужо паліцаі пачалі зьдзекавацца, адправілі мяне і яшчэ некалькіх падлеткаў на працы ў канцлягер гораду Уніген, пад Штутгарт. Нас вызвалілі амэрыканскія ваенныя.

Пасьля вайны я даведаўся, што непасрэдна палілі і забівалі дражненцаў партызаны з атраду імя Кутузава, якім камандаваў Ізраіль Лапідус. Іншыя атрады з брыгады Іванова “кутузаўцаў” прыкрывалі. Я знайшоў Лапідуса, калі мне было 18 гадоў. Ён жыў у Менску, у раёне Камароўкі, працаваў у абкаме партыі. Лапідус спусьціў на мяне сабак... Ведаю, што гэты чалавек пражыў нядрэннае жыцьцё, так і памёр героем.

На дражненскіх могілках пахаваныя забітыя 14 красавіка 1943 г. жыхары. Некаторыя сем’і тым фатальным ранкам партызаны зьнішчылі поўнасьцю. Ставіць помнікі на іх магілках не было каму. Многія пахаваньні амаль зраўняліся зь зямлёю і хутка зусім зьнікнуць.


Не шкадавалі нават сем’і франтавікоў

Сёньня Дражна — акуратная вёска, з добрай дарогай, са старымі, але дагледжанымі дамкамі.

У вясковай краме мы сустрэліся з іншымі жывымі сьведкамі партызанскага злачынства. Да дому Эвы Сіраты (бабулі ідзе 86-ы год) партызаны не дабраліся.

— Дзетачкі, ня дай Бог каму-небудзь даведацца тае вайны, — хапалася за галаву Эва Мятодаўна. — Мы выжылі, а маю сяброўку Кацю застрэлілі, хаця крычала: “Я свая!” Застрэлілі нявестку і сьвякроў, іх маленькага хлопчыка кінулі паміраць. А ж бацька іх сям’і ваяваў на фронце.

— Людзі хаваліся ў ямах з-пад бульбы, так адну сям’ю проста там і расстралялі, не пашкадавалі, — з роспаччу казаў 80-гадовы Уладзімер Апанасавіч. Дзядуля ня вытрымаў і расплакаўся. — Мяне лёс выратаваў, але ж некаторых падлеткаў партызаны адмыслова адводзілі за паўкілямэтру ў поле і расстрэльвалі. Нядаўна да нас прыяжджалі з райвыканкаму, чалавек восем. Пыталі пра спаленьне Дражна партызанамі, ці гэта праўда. Больш маўчалі, пахітвалі галовамі. Так моўчкі і зьехалі.

Аляксандар Апанасавіч, сын дзядулі Ўладзімера, паказаў пашпарт забітай партызанамі Валянціны Шматко. На фатаздымку — дзяўчынка, мілая, з наіўным паглядам, безабаронная.

— Гэта мая цётка. Мама распавядала, што ёй стрэлілі ў галаву, — са зьдзіўленьнем у голасе распавядае дзядзька Аляксандар. — Мама захоўвала прастрэленую хустку Валянціны, але цяпер знайсьці я яе не магу.


Камбрыг Іваноў: «... бой прайшоў вельмі ўдала»

А камбрыг Іваноў у справаздачы кіраўніцтву падвёў вынік баявой апэрацыі ў Дражна так (са справы №42 фонду 4057 Нацыянальнага архіву): «…бой прайшоў вельмі ўдала. Сваю задачу выканалі, гарнізон разгромлены цалкам, за выключэньнем 5 дзотаў, зь якіх увайсьці не ўдалося, астатняя паліцыя зьнішчаная, забітымі і задушанымі дымам налічваеццада 217 свалачэй…»

За гэтую “апэрацыю” многія партызаны былі прадстаўленыя да ўзнагародаў. Калі б дражненцы не распавядалі пра трагедыі далёкіх дзён Віктару Хурсіку, пра дзікае спаленьне беларускай вёскі партызанамі ніхто б ніколі не даведаўся.


Віктар Хурсік: «Партызаны хацелі выдаць мірных жыхароў за паліцаяў»

— Спадар Віктар, некаторыя людзі спрабуюць аспрэчыць зьмест вашай кнігі...

— Відаць, позна гэта рабіць. Мне здаецца, што, калі выйшла кніга, Міністэрства інфармацыі адправіла яе на закрытую рэцэнзію аўтарытэтным адмыслоўцам. Навукоўцы прыйшлі да высновы, што факты, якія я прыводжу ў кнізе, адпавядаюць рэчаіснасьці. Я прадбачыў такую рэакцыю. Сваю пазыцыю я лічу дзяржаўнай, як і падыход міністэрства. У мяне была адна мэта — пошук праўды. Да палітыкі кніга “Кроў і попел Дражна” ніякага дачыненьня ня мае.

— Як вы даведаліся пра спаленьне вёскі?

— Да мяне вырашылі зьвярнуцца самі дражненцы. Спачатку я не паверыў, што партызаны маглі спаліць вёску зь мірнымі жыхарамі. Правяраў і пераправяраў. Капаўся ў архівах, ня раз сустракаўся з жыхарамі Дражна. Калі я ўсьвядоміў глыбіню трагедыі, то зразумеў, што неабходна гаварыць ня толькі пра геройства, але і пра злачынствы партызанаў, а яны былі. Інакш беларуская нацыя не адбудзецца.

— У кнізе шмат дакумэнтальнага кампрамату на партызанаў, адкуль?

— У кожным атрадзе быў чэкіст. Ён старанна фіксаваў усе выпадкі парушэньняў дысцыпліны, даносіў пра гэта вышэйшаму кіраўніцтву.

— Ці палілі партызаны вёскі ўсюды?

— Канечне, не. Большасьць партызанаў мужна змагаліся за свабоду Радзімы. Але асобныя выпадкі злачынстваў супраць мірнага насельніцтва былі. І ня толькі ў Дражна. Такая ж трагедыя адбылася ў вёсцы Старасельле Магілёўскай вобласьці, у іншых рэгіёнах. Сёньня неабходна ставіць пытаньне пра тое, каб дзяржава ўсталявала помнікі на месцах трагедый. — А які лёс камандзіра 2-й менскай партызанскай брыгады Іванова?

— Ён родам зь Ленінграду. Кіраваць брыгадай 21-гадовага Іванова накіравалі са штабу партызанскага руху. З дакумэнтаў зразумела, што празь ягоную недасьведчанасьць загінуў не адзін партызан. Тых, хто адмаўляўся ісьці ў бязглуздыя атакі, ён асабіста расстрэльваў. Іваноў, мабыць, адзін зь нямногіх партызанскіх камбрыгаў, якому не далі Героя Савецкага Саюзу. Па сьведчаньнях, атрыманых ад былых адказных працаўнікоў Пухавіцкага райкаму КПБ, у 1975 г. ён скончыў жыцьцё самагубствам.

— У галаве ня тоўпіцца, чаму партызаны пайшлі на такое жахлівае злачынства?

— Да 1943 г. яны практычна не ваявалі, адседжваліся ў лясах. Паліцаі і партызаны жылі адносна мірна, толькі пад ціскам зьверху здараліся сутычкі. Але ў 1943 годзе Сталін пачаў патрабаваць канкрэтных вынікаў. Узяць паліцэйскі гарнізон у Дражна Іванову не хапіла таленту. Тады камандаваньне брыгады пайшло злачынным шляхам. Вырашылі спаліць вёску, забіць мясцовых жыхароў і выдаць іх за паліцаяў.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

«За атрадам Кутузава марадэрскіх учынкаў шмат»

Віктар Хурсік уключыў у сваю кнігу сьведчаньні яшчэ некалькіх ахвяраў спаленьня Дражна. Гэтыя людзі ўжо памерлі.

Прыводзім урыўкі з кнігі “Кроў і попел Дражна”.

Справаздачная запіска кіраўніка адмысловага аддзелу НКУС Бязуглава “Пра палітыка-маральны стан 2-й менскай партызанскай брыгады”:

“... Вяртаючыся назад, заехалі (партызаны. — Рэд.) да Гурыновіча М., выдралі яшчэ 7 сем’яў пчол, зламалі замок, улезьлі ў хату, забралі ўсе рэчы, нават чыгун, забралі таксама 4 авечкі, 2 сьвіньні і іншае.

Дадзеным марадэрскім учынкам абуранае ўсё насельніцтва і патрабуе ад камандаваньня абароны.

За атрадам Кутузава марадэрскіх учынкаў вельмі шмат, таму неабходна па дадзеным пытаньні прыняць захады ў самым жорсткім парадку...”

Аповед сьведкі спаленьня Дражна Кацярыны Гінтаўт:

“У шасьцідзясятыя прызначылі нам новага кіраўніка. Быў ён спакойны такі. Можа, на другі ці трэці дзень ягонага прыходу здарылася паміж намі наступная размова.

— Дзе былі ў вайну? — спытала я.

— На фронце і ў партызанах.

— А дзе ў партызанах? У нас жа падчас вайны яны забілі многіх, спалілі паўвёскі.

— Былі ў Старадароскім раёне, у Дражна...

Я распавяла, што ў Дражна ў мяне застрэлілі сяброўку, спалілі і забілі іншых жыхароў. Як я яму гэта сказала, гляджу — чалавеку на вачах стала блага.

— Пайду ў шпіталь, — сказаў.

Празь некалькі дзён кіраўнік памёр”.

Іншае меркаваньне

Эмануіл Ёфэ: «Пралікі бываюць ва ўсіх»

Доктар гістарычных навук Эмануіл Ёфэ — галоўны ідэйны апанэнт Віктара Хурсіка. Да падзеяў 14 красавіка 1943 г. у Дражна ён ставіцца па-іншаму.

— Партызаны ня вінныя, яны выконвалі загад зьверху, — сьцьвярджае спадар Эмануіл. — Я працаваў з дакумэнтамі. Паводле маіх дадзеных, Дражна была буйным паліцэйскім гарнізонам. Пераважная большасьць жыхароў былі паліцаямі. Канечне, і камандзіраў партызанскіх брыгад ідэалізаваць нельга, я не здымаю зь іх пэўнай віны. Я асабіста размаўляў з многімі камандзірамі, вайна ёсьць вайна, усялякае здаралася ў запале барацьбы. Ды і загады зьніштожыць ворагаў давала Масква. Да камбрыга Іванова ў мяне дваістае стаўленьне. З аднаго боку, ён добрасумленна выконваў загады, але пралікі бываюць ва ўсіх.

Комсомольская правда в Беларуси

20:31, 1 кастрычнiка 2007
http://nn.by/index.php?c=ar&i=11853&c2=araddcompa

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Зря вы граждане партизан говном поливаете! Да, были за ними грешки, но а как по другому прокормить отряд который давит фрица. В лесу-то почва не та. А я считаю - правильно делали. Они фрица давили и в лесу жили, а другие "селяне" самогон гнали и хлеб пекли - по приказу немцев. Многие партизан в то время хаили, до поры-до-времени, а как дело коснулось - так сами к ним и побежали в лес. Куда они по вашему шли, когда соседняя деревня уже горела, а коратили в их сторону ехали? В лес к партизанам и уходили!!! Это не я придумал, это мне знакомый старик расказывал. Ему во время войны 7 лет было. Так и говорил: мы их хаяли, а потом у них и прятались, жили и дожидались освобождения Беларуси.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

http://westki.info/artykuly/961/partyzanskaia-vioska

Партызанская веска

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Суперская ссылка !
там яшчэ шмат чаго цикавага у рубрыцы "краязнауства" !

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Куда они по вашему шли, когда соседняя деревня уже горела, а коратили в их сторону ехали? В лес к партизанам и уходили!!! Это не я придумал, это мне знакомый старик расказывал. Ему во время войны 7 лет было. Так и говорил: мы их хаяли, а потом у них и прятались, жили и дожидались освобождения Беларуси.[/QUOTE]

Ну конечно, те соседнюю деревню "подставили" и в лес, мирным жителям за все расплачиваться и немца хаять, это он,супостат,карательные акции проводит!!! А с чьей подачи?Действия ПАРТИЗАН - есть провокация конфликта!!! Народ просто немог понять эту "политику", и то что их подставляют продумано!!! Для мирного населения от них вреда было больше чем пользы, а пользы - никакой!!!ИМХО!!!

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Ну конечно, те соседнюю деревню "подставили" и в лес, мирным жителям за все расплачиваться и немца хаять, это он,супостат,карательные акции проводит!!! А с чьей подачи?Действия ПАРТИЗАН - есть провокация конфликта!!! Народ просто немог понять эту "политику", и то что их подставляют продумано!!! Для мирного населения от них вреда было больше чем пользы, а пользы - никакой!!!ИМХО!!![/QUOTE]


Типично немецкая оценка: "Во всем виноваты партизаны!"
Неужели непонятно, что люди просто не хотели жить, а вернее, существовать "под немцем", потому и партизанили. и помогали партизанам.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Типично немецкая оценка: "Во всем виноваты партизаны!"
Неужели непонятно, что люди просто не хотели жить, а вернее, существовать "под немцем", потому и партизанили. и помогали партизанам.[/QUOTE]

Серг, Вы типично ошиблись - я украинец!!! А о партизанах мне мать много рассказывала, она родом с Волыни!!!

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Серг, Вы типично ошиблись - я украинец!!! А о партизанах мне мать много рассказывала, она родом с Волыни!!![/QUOTE]


Вот и славненько, что украинец! Главное, что не марсианин
Только я не думаю, что украинцы, в том числе и с Волыни, спали и видели сладкие сны про неметчину и ее господство на родной земле.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Серг , я занимаюсь темой партизан ,скажем так полупрофессионально , это мое хобби , ибо один дед был в АК , второй у Ковпака .
И я вам скажу что на оккупированных территориях самыми лояльными к немцам были беларусы , отсюда такое большое число колаборационистов.
Например за демаркационной линией партизаны , а точнее диверсанты появились под конец 43-го года , но действовали они неудачно ибо их местное население не поддерживало (в отличие от партизан из АК!) , более массово они стали действовать перед приходом наших , и то изза того что партизанские отряды с востока перемещались западнее. Были конечно в самом начале "семейные еврейские" партизанские отряды , но они скорее за себя бились нежели против когото . Но они быстро расстворились кто куда , кого немцы поймали , кто перебрался за линию фронта.
По восточную сторону демаркационной линии также партизаны не особо действовали и тоже начали они под конец 42-го-начало 43-го года .
(Вот где действительно было много партизан это в Смоленской , Брянской областях , которые до этого входили в БССР , но их и авиация поддерживала наша в отличие от остальных.)
По сути своей изначально это были диверсанты заброшенные в тыл ради диверсий , и диверсии они проводили не только против немцев , но и против местного населения , отказывающегося под страхом смерти оказывать поддержку пришлым людям (люди помнили что принесло им так называемое "освобождение" в 1939 году).

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Вот и славненько, что украинец! Главное, что не марсианин
Только я не думаю, что украинцы, в том числе и с Волыни, спали и видели сладкие сны про неметчину и ее господство на родной земле.[/QUOTE]

А какая разница под кем быть ? Под коммунистами с их карательными мерами , колхозами и жесточайшей диктатурой или под немцами дающими возможность простому человеку иметь свое хозяйство , иметь нормальный кусок хлеба , но при этом тоже чемто ограниченным ?

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Dug,
Простите за любопытство. Это вы не видете разницу? Или это мнение кого-то из переживших оккупацию?

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Это мнение переживших оккупацию , причем мнение не только моих родных , но и сторонних людей живших в то время .
Но повторюсь , речь идет про Западную Беларусь , про Восточную огульно не скажу , ибо плохо знаю!

Просто Западная под Советами жила всего 2 года до войны , но горя хапнули столько что немец казался меньшим злом .

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Сообщение от DUG

Вот. Ключевое слово КАЗАЛСЯ.
А, хлебом-солью гитлеровцев встречали не только на западе. В Конотопе, к примеру, тоже. Ну и...

Материалов об этом (как именно оказался) пруд пруди.
Надеюсь, не будете спорить?

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

А какая разница под кем быть ? Под коммунистами с их карательными мерами , колхозами и жесточайшей диктатурой или под немцами дающими возможность простому человеку иметь свое хозяйство , иметь нормальный кусок хлеба , но при этом тоже чемто ограниченным ?[/QUOTE]


Заранее прошу на меня не сердится, но не напоминает ли изложенная Вами позиция примитивную психологию раба? Или Марьи-искусницы из старого доброго детского фильма: "Что воля, что неволя, все равно"?

И Вы помечу-то не упомянули еще третий вариант "под кем быть" - под поляками.

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Дык и в РСФСР встречали...
Лишь гопака нимакам не плясали, а только "Камаринскую"

 

Ответ: Партизаны во Второй мировой

Вот только к словам цеплятся не надо !
Есть разница между тем что люди лопухи ели , да ботву от картошки варили , а за спрятанную картошку тебя в Сибирь отправляли и тем что ты имел свой надел , скотину ,хлеб , деньги , на которые ты мог купить штаны , а не донашивать старые залатанные мешковиной дедовские панчохи ?
Почитайте Василя Быкова , он в те годы жил !