Партизаны во Второй мировой

Насчет дневников. Не только не приветствовалось, но и прямо запрещалось. И не только у партизан, но и в действующей армии. Тем не менее вели, это точно. Бумага дефицит, но не повальный все же.
Обратил внимание на весьма вольное нахождение в тылу противника этой группы. Хотя далее в источнике указывается - дневник в конце концов попал к немцам. Скорее всего группа накрылась.

 

ребят , да вы чего ?
по стилистике видно что это юморно-сатирическая ( и возможно антибольшевистская) ПУРГА !!!!!
Дневники велись по любому ! но не какимто 18-ти летним оболдуем , а ответственным человеком ! эти писульки(а точнее отчет написанный по всем военным правилам) потом направлялись в Москву в штаб партизанского движения и наверняка копия еще сохранялась у политрука . я помню своего деда по материнской линии , который командовал у Ковпака артилерией . так вот он тоже писал отчеты в духе совдепии (ибо так тогда требовалось ) в штаб. и после войны он тоже придерживался принципа : краткость - сестра таланта ! (и защита от лишнего геморроя).
возможно были такие "творцы" в начале войны во всяких "семейных еврейских" партизанских отрядах , но не в партизанско-диверсионном отряде !

 

Архивариус, вы не пробовали по своим каналам пробить подробности обнаружения неизвестных захронений в Воскресенском соборе Борисова ?
Там сейчас проводится реставрация и под полом нашли полсотни останков. Шкловские заявили, не предъявив при этом никаких доказатедльств, что это мол жертвы национал-социолистов. Но присутствие поблизости остатков тюрьмы НКВД, наводит на мысль о возможной причастности к эти останкам национал-большевиков.

 

Ну какие у меня могут быть свои каналы Если какие-то документы по подобным делам и сохранились, то они должны находиться в архиве КГБ.

 

Давайте не будем путать дневники (личные записи не предназначенные для широкой публики) и боевые донесения, которые, да, обязаны были регулярно направлять в вышестоящие инстанции.
Насчет антисоветчины... Не заметил как-то. Обычный дневник 18 летнего хлопца. Там еще вначале перечень цитат, крылатых выражений, вроде
Не суди о вещи по её внешнему облику.
Терпи казак атаманом будешь.
и т.д. довольно наивных, но показательных.
И запись от 6 февраля характерна. Именно такие настроения партизан да и вообще фронтовиков часто встречал в мемуарной литературе.
Живи сегодняшним днем, завтра можешь не увидеть. Забеременнела?
Хорошо, хоть память обо мне будет!
Единственная, на мой взгляд, нестыковка - город Перемышль который я знаю находится на сегодняшний момент в Польше. Может в центральной России есть свой Перемышль?
А так, как по мне, вполне реалистичный документ.

 

к-н Краснеккер , Пермышль есть еще в Калужской обл.

стилистика этого дневника уж очень напоминает "Записки офицера Армии Червоной"! например когда красные офицеры хавали бананы , неочищенные макая их в горчицу , кетчуп и т.д. в итоге сказали что все капиталисты - извращенцы !
да и к бабам тогда оношение совсем другое было . тем более в деревне.

 

не Пермышль а Перемышль конечно ! пардон описка .

 

Вот. И тут всё сходится
По стилистике. Нормальная стилистика. Вам чего-то напоминает, мне нет. Не забудем и погрешности многократного перевода.
По всяким-прочим бананам. Мой отец впервые в жизни апельсин увидел именно в Германии (сразу послевоенной). И внимательно присматривался к окружающим как его есть нужно
Чего там говорить. В большинстве своем бойцы Красной Армии виделись немцам именно как варвары, которые не знают многих элементарных вещей.
По отношению к бабам... Спорить можно до бесконечности.
У меня, да и у вас, наверняка, нет никаких разумных аргументов против рассказаной в дневнике любовной истории.
Почему такого не могло быть? Обоснуйте.

 

х.з. к своим 36 годам много чего перечитал , глаз что называется наметан .
ну не пишутся так дневники , стеб это ! по- моему ессно ,ИМХО в смысле.
да и вспомни себя в 18 лет , только ботаны и обиженые писали дневники )))

 

В 18 дневник не вел. Сейчас даже жалею Интересно, какие мысли тогда посещали мою юную голову
Но, дневники на фронте (и в патризанах) вели. Причем, далеко не только сопливые мальчишки. Тот же Руднев, к примеру. Не знаю, что вас смущает. Для себя давно хочу купить карту Смоленской области, 200 тысячную как минимум. Заодно и по населенным пунктам пробегусь-посравниваю. Интересно, сегодня-завтра, работает ли магазин на Попудренко.

 

Добрый день всем участникам форума!
Я внучка Медяника Александра Васильевича. Мне очень приятно и я благодарна вам, что тема войны у вас на устах. О моем дедушке у вас написано от 19.02.2006
Сейчас Александр Васильевич и Анна Петровна лежат в больнице. Близится их праздник День Победы. Им будет очень приятно узнать, что о партизанах Второй мировой войны помнят и обсуждают эту тему на форумах
С уважением Лариса

 

Приятно услышать много лестного о белорусском...

 

Сообщение от Mindavg

 

Хорошая книга о партизанах на основе документальных фактов.....
http://www.speedyshare.com/219465882.html

 

Одна из находок в архиве.

---------


Из приказа 5 июня 1942 г.
57 венг. пех полк

... Согласно показаниям одного русского пленного - ст. политрука - в народе царит большое недоверие. Полит. комиссары с чрезвычайной строгостью выполняют полученные приказы и особенно направляют и организуют резню между украинцами и белорусами. При проведении больших весенний наступательных операций приходилось считаться с массовыми перебежками украинцев и белорусов, и им [видимо, политрукам] были даны полномочия любыми средствами воспрепятствовать этому.

Ком. полка полковник витязь Киш Шандор.

/Перевод советский.
Венгерские трофейные документы в фонде Центрального штаба партизанского движения.

РГАСПИ. Ф. 69. д.824. Л.20-23.

----------------------

Что скажете?

 

Если быть точным, то это приказ по дивизии, в который, вошло сообщение 57 полка об информации, полученной при допросе пленного.

 

2-е управление СД

Командиру тайной полиции и СД хауптштурмфюреру Гезе в Пинске

...5.4.43 Бандиты увели из д. Мукошин портниху Кравчук. Девушка была найдена потом мертвой в лесу, голова, грудь и все тело несколько раз распорты. Глаза были выколоты. Половой орган был изрезан. Что побудило бандитов на подобное обращение с девушкой неизвестно.

6.5.43 12 вооруженных бандитов приезали в квадрат 6-правая нижняя часть, и созвали собрание с целью выборов совтского бургомистра. Однако они не добили от населения никакого отклика и уехали.

5.5.43. два бандита застрелили в квадрате 19 - влево наверху сестру одного из полицейских.
-----------------------------
Тот же 69 фонд (ЦПШД).

 

"В район нашей деятельности прибыл 7-й батальон отрядов САБУРОВА.
Партизаны этого батальона занимаются неслыханными грабежами, бандитизмом и пьянством, разъезжают по селам в форме немецких солдат.
Жителей, убегающих в леса, расстреливают..."

Сообщения и переписка НКГБ и ЦПШД янв. 43-дек.43. гг.

 

"... по донесениям агентуры в северных районах Житомирской и Волынской области действия партизанских отрядов вызывают серьезное недовольство населения, что приводит к участившимся случаям сотрудничества с оккупационной администрацией.... бойцы и командиры отрядов принимают активное участие в грабежах, изнасилованиях, убийствах мирного населения, компрометируя в глазах людей советскую власть... царит пьянство и разврат, командир олевского партизанского отряда содержит более десяти сожительниц..."
Оперативное донесение уполномоченого НКВД лейтенанта госбезопасности Семенова отделу НКВД при УШПД.
"Під грифом "Таємно": розсекречені документи з обласного архіву СБУ"
В. Ковальов Житомир 1994
Это всего одна цитата, а там много подобного.

 

Партизаны - лесные солдаты. Среди солдат всегда есть ублюдки и мародеры, насильники и убийцы. Вопрос в другом: противоречит это политике полит. руководства или нет. В данном случае - противоречит.

 

Долго сеялся. Зачод. Где вы только такую Йухню находите?

 

Зря ты так, с плеча рубишь. Он прав.

 

В чем?

 

http://www.kp.belkp.by/2007/09/28/doc199433

Статейка про зверства беларуских национал-большевиских коллаборационистов.

"Но через несколько месяцев эти «защитники» учинили невиданное зверство! - Старик на минуту остановился, окинул взглядом деревню, долго смотрел в сторону леса. - Выстрелы разбудили нас около четырех утра 14 апреля 1943 года.

Мама кричала: «Дзеткі, гарым!» Голые выскочили на двор, смотрим: все хаты горят, стрельба, крики…

Мы побежали спасаться на огород, а мама вернулась в дом, хотела что-то вынести. Соломенная крыша хаты к тому времени уже пылала. Я лежал, не двигался, долго не возвращалась мама. Повернулся, а ее человек десять, даже женщины, колют штыками, кричат: «Получай, сволочь фашистская!» Видел, как ей перерезали горло. - Старик снова сделал паузу, его глаза были опустошены, казалось, Николай Иванович снова переживал те ужасные минуты. - Катя, сестра моя, вскочила, просила: «Не стреляйте!», достала комсомольский билет. До войны она была пионервожатой, убежденной коммунисткой. Билет и партийное удостоверение отца во время оккупации зашила в пальто и носила с собой. Но высокий партизан, в кожаных сапогах, обмундировании начал целиться в Катю. Я закричал: «Дзядзечка, не забівайце маю сястру!» Но раздался выстрел. Пальто сестры вмиг набрякло кровью. Она умерла на моих руках. Я навсегда запомнил лицо убийцы. "

 

"Алесь ЧОБАТ

Над Нёманам і Гаўяй

Калі трапіў на стокі тых яцьвягскіх рэкаў на пачатку 90-х гадоў мінулага стагоддзя, пад час прагулянак у надбярэжным сасновым бары ўбачыў... добра захаваныя кулямётныя гнёзды з жалезабетону – глядзелі яны проста з правага берага Нёмана на левы. Асцярожна, па-сапёрску, прытыкаўшы тынінай дно (ці мала што можа ляжаць з апошняй вайны?!), спусціўся ў акоп – сектар абстрэлу быў ідэяльны, метраў па дзвесце налева і направа...
Але стоп! Ніякіх паважных баёў ні ў 1941-м, ні ў 1944-м тут не было: савецка-нямецкі фронт праляцеў туды і назад міма гэтых мясцінаў. Тут з лета 1941-га да лета 1944-га, пад нямецкай акупацыяй, ішла «свая вайна», цягнулася супрацьстаянне дзвюх партызанак: на правым беразе дамінавала польская АК, на левым – савецкія брыгады Цэнтральнага Штаба партызанскага руху ў Маскве. З лета 1943-га, пасля гібелі Сікорскага, нямецкіх раскопаў у Катыні і разрыву Сталіна з Польскім Жондам у Лондане, гэта супрацьстаянне мела перарасці ў савецка-польскую вайну пад нямецкай акупацыяй.
І вось гэтыя `кулямётныя гнёзды над Нёманам – з польскага берага на савецкі... То была такая вайна ці яе не было?

Вёска Біскупцы, 1991 год

– Мікалай, з кім ваявала тут Армія Краёва? З немцамі, ці з саветамі? -
– З немцамі.
– А з саветамі?
– А саветы за Нёманам стаялі, той іх Матросаў. Толькі на чыгунку ад Ліды праз нас хадзілі, на нямецкія эшалоны.
– Але ж хадзілі да чыгункі там, дзе стаялі палякі. То, можа, яны разам на немца хадзілі, палякі з саветамі?
– Ці ты здурэў?! – абураецца Мікалай.
– Але як можна перайсці Нёман і 30 км ісці «польскім лесам» да нямецкай чыгункі, а потым назад – і не быць з палякамі ў адной кампаніі?! – не адступаю я.
– Слухай, – абураецца Мікалай, – ноччу будзіў кожны – і я вадзіў кожнага! Жандармаў, паліцаяў, саветаў, літоўцаў, немцаў, палякаў, «уласаўцаў»... Спытай у Матросава, кажуць, ён жывы і ў Гродне жыве.
– І палякі дурныя былі, і саветы, – дадае Мікалаева жонка, Рэня, – адно іх Камендант быў пры памяці ды гэты Матросаў.
– Камендант усіх меў у мордзе, – згаджаецца Мікалай, – ягоныя не рабавалі.

Інфармацыя да намыслу

«Камендант» – гэта камандзір VIII УБК з Варшавы Баляслаў Пясэцкі (псеўданім «Сабалеўскі»), які шчасліва прывёў свой батальён тыламі немцаў ажно пад Ліду зімой 1943/44 (першыя сем батальёнаў загінулі).
«Матросаў» – гэта начальнік штаба савецкай партызанскай брыгады, сапраўднае прозвішча Марцірасян, у зрушчанай форме Марціросаў. За савецкім часам... выкладаў у вышэйшых вучэльнях Гродна марксізм-ленінізм. На пачатку 90-х быў на эмерытуры і ... адчыніў прыватную юрыдычную кансультацыю (рoradnia pracounicra). Не былі мы знаёмыя, але з прычыны майго палітыкавання тады я чуў пра яго, а ён пра мяне.
(Баляслаў Пясэцкі шчасліва пражыў партызанку, пасля атакі на Вільню ў аперацыі «Вострая Брама» вывеў рэшткі сваіх людзей назад у Польшчу... і пасля вайны быў кіраўнічым дзеячам РАХ у Варшаве!).

«Матросаў»

Кантора Марціросава-Марцірасяна называлася «Архивист», і я накруціў яго нумар проста з тэлефоннай кнігі, маўляў, пішу вось пра Армію Краёву на Беларусі...
– И что вы просите? – крыху іранічна спытаў Марціросаў – Подобрать архивный материал?
– Бачыце, я шукаю аднаго афіцэра савецкай партызанкі. У вёсках над Нёманам і Гаўяй яго добра памятаюць пад прозвішчам Матросаў.
На нейкае імгненне паўстала ціша.
– Это я Матросов, – проста сказаў ён. – Так что вы хотите?
І мы дамовіліся сустрэцца праз два дні.
– Александр Федорович, – сказаў ён адразу, – не буду скрывать, что я не разделяю ваших убеждений. Я воспитан коммунистом и останусь им до смерти.
– Мяне цікавіць Армія Краёва, – сказаў я. Так мы і гаварылі далей, ён па-руску, я па-беларуску. – Ці не ведалі вы афіцэра Баляслава Пясэцкага? Бо ён быў у тым жа месцы і ў той жа час, толькі вы на левым беразе, а ён на правым.
– Польского офицера Песецкого я не знаю.
Сказаў спакойна, але як адрэзаў. «Ці ўжо па размове?» – падумаў я і задаў апошняе пытанне.
– У вёсках ён вядомы як Камендант. А ў партызанцы меў псеўданім «Сабалеўскі», камандаваў варшаўскім батальёнам.
І тут адстаўны палкоўнік-дыверсант мяне ашаламіў.
– Коменданта Соболевского я знал очень хорошо. На мой взгляд, это был лучший польский офицер в моём районе. И мы хорошо работали, как соседи.

Дзве вайны

Тая савецка-польская вайна пад нямецкай акупацыяй, «вайна за Крэсы» мае свой пачатак 22 чэрвеня 1943 года, калі была запушчаная ў аперацыйна-штабную работу сумна вядомая пастанова ЦК КП(б)Б «Пра ваенна-палітычныя задачы дзейнасці ў заходніх абласцях Беларусі», дзе было сказана, што «заходнія вобласці – гэта неадрыўная частка БССР» і што тут людзі могуць быць толькі тыя, хто «кіруецца інтарэсамі СССР», а дзеянні тых, кім кіруюць «польскія буржуазна-нацыяналістычныя цэнтры», гэта «незаконнае ўмяшанне ў інтарэсы нашай Айчыны».
І з восені 1943 года ўжо дайшло да збройных канфліктаў польскай і савецкай партызанкі (тады ж Абвер... пачаў шукаць кантакты з палявымі камандзірамі АК – і знайшоў такія!). А варшаўскі VIII УБК каменданта «Сабалеўскага» паявіўся пад Лідай, на правым беразе Нёмана, менавіта напрыканцы 1943 года.
Агульная канцэпцыя польскага камандавання на Крэсах, за ўвесь час нямецкай акупацыі, звадзілася да разбудовы падпольнай сеткі, выведу, зберажэння сваіх людзей, скрытага незапашвання рэзерваў і зброі – адным словам, do opanowania terenu. Агульная ж канцэпцыя савецкага камандавання з восені 1943 года, па-за ўтрыманнем так званых «партызанскіх зонаў» (дзеля кантролю над цывільным насельніцтвам), арыентавала сваіх палявых камандзіраў на «рэйкавую вайну», альбо бесперапынныя дыверсіі на нямецкай чыгунцы. Стратэгічная чыгунка Ліда–Маладзечна была, аднак, цалкам у «польскай зоне», падмацаванай нібы наўмысна яшчэ і варшавякамі з VIII УБК каменданта «Сабалеўскага». А бліжняй да тае чыгункі была менавіта «брыгада Матросава» з так званага Баранавіцкага Злучэння, якая ўтрымлівала левы бераг Нёмана – і менавіта на Стоках, Нёманы і Гаўі. Здавалася б, тут і мела быць тая «савецка-польская вайна», пра якую сведчылі бетонныя кулямётныя гнёзды на Нёмане.

Палкоўнік Марціросаў:

«... мне пачалі скідаць парашутыстаў і грузы. Былі гэта падрыўнікі і радысты. Ну, і кантралёры з НКВД, ясная справа. Дальні вывед быў добра інфармаваны і перадаваў на суткі–двое наперад, праз радыёстанцыю, графік руху нямецкіх эшалонаў. Мая брыгада мела дастаўляць маскоўскіх дыверсантаў на чыгунку ў акрэсленым месцы і часе – і вяртаць назад. Эшалон меў быць вызвалены «любой ценой». Ніхто не зважаў на тое, што мне да чыгункі 30 км і двойчы маю перайсці Нёман, няхай сабе ў тым месцы і вузкі. Масква рабіла выгляд, што не ведае, чаму я не магу заняць правы, «польскі», бераг, бо ў галовах палітрукоў ... не было палякаў. Тым часам немцы зарыентаваліся і кінулі на Нёман сваю фельд-жандармерыю і waffen SS: панаторкалі на беразе мінаў, накруцілі дрот, нарабілі агнявых кропак з бетону (sic!) – і Нёман я амаль заўжды пераходзіў з боем.
З улікам групы прарыву, баявой аховы, групы атакі на чыгунцы etc мне прыходзілася кожны раз пасылаць з двума-трыма групамі маскоўскіх падрыўнікоў да паловы ўсяе брыгады, альбо 300–350 жаўнераў. Натуральна, што дзеля хуткага маршу мабілізаваліся фургоны з вёсак са сваімі коньмі. Але гэта выключна мае праблемы вайны з немцамі. Бо самае галоўнае было, каб дамовіцца з палякамі – бо пры такім раскладзе ваяваць яшчэ і з АК было б самагубствам...».

«Матросаў» і «Сабалеўскі»

«... людзі «Сабалеўскага» практычна ачысцілі ўвесь раён ад Нёмана да чыгункі ад немцаў, дайшло да перастрэлак – на шчасце, без вынікаў – паміж нашымі патрулямі. Мы хутка скантактаваліся, ён быў троху нервовы і мне відавочна не верыў: маўляў, я не пераходжу Нёман, а ты пераходзіш. Я падмануў яго, натуральна схаваўшы той ідыёцкі загад «раззброіць палякаў, якія не стануць пад нашае камандаванне», і неяк пераканаў, што мяне цікавіць толькі чыгунка і нямецкія эшалоны на Усходні Фронт. Крыху павагаўшыся, той папрасіў... пра амуніцыю і медыкаменты; я адразу адаслаў, колькі мог, і перадаў у Маскву пабольшаную заяўку для сваіх патрэбаў – злучэнне наша мела на той час ажно чатыры палявыя аэрадромы. І тут «Сабалеўскі» зрабіў такі нечаканы ход, што я спачатку аслупянеў. Ён прапанаваў ... разам правесці сярод мясцовых «частичную мобилизацию»...
Тут і я мала не свіснуў. Бо чамусьці адразу зразумеў, што гэта такое і для чаго.

«Частичная мобилизация»

«...гэта прыдумаў «Сабалеўскі». Мы ўзялі кожны па мардавароту-кулямётчыку і ачатырохконь паехалі праз хутары і малыя лясныя вёскі. Там распараджаўся ізноў «Сабалеўскі», бо вёскі былі ягоныя, альбо польскія, каталіцкія.
– Так, гаспадар. Вось у цябе чатыры сыны, то мы бярэм двух старэйшых: адзін пойдзе да мяне, другі да саветаў. А да каго каторы, хай самі выбяруць... А ты жыві спакойна і нікога не бойся! Сваё будзеш мець!
Тыя «частичномобилизованные» пайшлі да мяне ў разведку і да «Сабалеўскага» на пастарункі. Цяпер мы не мусілі дамаўляцца наперад, калі менавіта я буду пераходзіць Нёман і праз польскую зону ісці да чыгункі – і я выходзіў на марш па першай радыёкамандзе з Масквы; адной перашкодай была нямецкая фельджандармерыя, але нават жандармы, калі зарыентаваліся, што я знюхаўся з палякамі, кінулі пазіцыі на Нёмане (вось чые там былі кулямётныя гнёзды! – А.Ч.) і вярнуліся ў Ліду... І вось ноччу мы пераходзім Нёман, збіраем па дарозе ў вёсках фурманоў з коньмі і рушым на «польскі лес» – і ў тым лесе, ноччу, замест партызанскай цішы, камандзір майго патруля, «частичномобилизованный» поляк, раве на ўсю глотку:
– Вацак, не страляй! То я, Вітак! Вяду саветаў на калейку...
– Вітак, то ты?! – выглядае з-за сасны Вацак.
– Кажу табе, я! На калейку ідзем...
– Ну, то ідзіце. Зараз пашлю на кані хлопца на дальшы пастарунак, каб па вас не стралялі...
Так адна партызанка «не бачыла» другой. Так адна партызанка з другой не ваявала. Пазнавалі адны другіх «па-свойску», без пароляў і водгукаў...»

«Рэйкавая вайна»

«...на маім участку стан чыгункі дазваляў ганяць вайсковыя эшалоны з хуткасцю нават 70–80 км у гадзіну. Інжынер у Маскве аблічыў, што зарад тола ў 15–20 кг проста выкідае паравоз далоў з рэйкаў – і далей вагоны ляцяць за ім, лезуць адзін на адзін і разбіваюцца ўшчэнт. Зарад гэты быў просты мяшок, пласкі, у які зашывалі кубікі «мыла» – яго клалі паміж рэйкамі «на шомпал», альбо падрываўся ён ад ручной гранаты, колка якой надзявалася на вінтовачны шомпал (шомпал выбіваў паравоз, калі наязджаў на гэтую «міну»). Альбо – трэба было скрытна падысці да чыгункі, дачакацца цягніка і пад носам машыніста, каб не паспеў затармазіць, дабегчы 300 м (немцы абапал дарогі высяклі лес) з кустоў, залезці на насып, разагнаць ахову (вартаўнікі стаялі праз трыста–чатырыста метраў!), паставіць «міну» і куляй ляцець назад. Пакуль самога не дагнала куля альбо абломкі эшалона пасля твайго выбуху... А ўсе гэтыя патаемныя перапаўзанні, падкопванне рэйкі за лічаныя секунды, пакуль вартаўнік ідзе ў другі бок, маскіроўка (!!!) той міны і адпаўзанне ў кусты з пракладкай дроту(!!) да пульта кіравання і потым паварот пускавой рэйкі «на вока», каб міна выбухнула роўна пад паравозам – дык вось усё гэта савецкае кіно, Аляксандр Фёдаравіч, маць-перамаць і мачаху разам! (Марціросаў вылаяўся адзін-адзіны раз за ўвесь дзень; выраз твару яго на момант зрабіўся, як ноччу на падрыве чыгункі.) На гэтым «кінасцэнары» ў мяне першыя дзве групы загінулі на рэйках без толку, а потым я сказаў: баста!
Але так, «на шомпал», мы ўшчэнт разбілі толькі ... два ці тры першыя эшалоны. А потым другі інжынер, з Берліна, аблічыў з другога боку, што калі нагружаны цягнік будзе ехаць не 60 км у гадзіну, а толькі ... сорак, то мая «міна» найбольш вываліць паравоз і адзін-два вагоны, а ўсе астатнія будуць спакойна стаяць на рэйках. На другі дзень прыедзе з Ліды нямецкая рамонтная брыгада і за лічаныя гадзіны ўсё паправіць. А калі я нават і вывальваў танкі ці гарматы... то немцы іх выцягвалі, грузілі і везлі далей на фронт.
Канешне, у іх ламаўся графік і таму падобнае. але страты нямецкія былі цяпер меншыя на парадак...
І гэтак статыстыка вайны была «падвойнай», і то натуральным шляхам: я рапартаваў у Маскву, што эшэлон падарваў, а немец рапартаваў свайму камандаванню, што эшалон быў атакаваны і пашкоджаны, але даехаў. Адно і другое было праўдай. Двойчы (!) здарыўся такі неверагодны , і той самы выпадак, што нават мой «проверяющий» з НКВД спытаў ашаломлена «а что теперь докладывать будем?!». Бо гэты паравоз, сукін сын, падскочыў на «міне»... і стаў коламі ізноў на рэйкі, а машыніст з перапугу націснуў рэверс і паехаў далей. І гэта не кіно, а праўда, хоць ніхто не верыць...»

«Рэйкавая вайна» (працяг)

«... тыя нямецкія эшалоны магу падзяліць на чатыры групы: а) бочкі з бензінам; б) вагоны з амуніцыяй; в) платформы з танкамі і артылерыяй; г) пасажырскія вагоны з пяхотай. Перамешвалі гэтыя грузы ў адным транспарце надзвычай рэдка. Найпрасцей было з бочкамі. Часта ад удару і выбуху запальваліся адна-дзве – і далей гінуў увесь транспарт. Каб нішчыць амуніцыю, мне скідвалі бронебойныя і запальныя кулі – за рэдкім выняткам, кулямётным агнём удавалася запаліць хоць адзін вагон, пасля чаго ён выбухаў, і ад дэтанацыі астатнія. На танкі і артылерыю, – я ўжо гаварыў, – не было рады. Але найгорай здаралася з эшалонамі пяхоты. Бо немцы-адпускнікі гэта, Аляксандр Фёдаравіч, не украінцы з waffen SS – гэта ваякі. Хоць і нападпітку перад фронтам, але ўсе пры памяці і зброі, і ў кожным вагоне афіцэр. Пры падрыве пяхота не панікавала і не разбягалася, хоць і была пад абстрэлам маіх кулямётаў, але вылятала з вагонаў на мой бок (sic!) і пад крыкі афіцэраў «шнэлле–шнэлле!» з ходу атакавала – і тут ужо мае людзі драпалі назад той самай дарогай па камандзе і без. Але – хоць мы і канчалі страляць... немцы не спыняліся, а ноччу тыральерай ішлі ў лес і прастрэльвалі кожны куст! Звычайны эшалон вёз поўны батальён, альбо 600–700 чалавек – і гэта на маіх дзвесце, абцяжараных коньмі, фурманкамі, параненымі etc. Так што мы драпалі «без дураков», а не «планава адступалі». Звычайна пры сустрэчы з пяхотай я губляў чалавек 15–20, не менш – забітымі, параненымі і ... дэзерцірамі. Немцы ж, насыпаўшы мне солі на хвост, на тым не супакойваліся... але лезлі ў лес далей! І тут натыкаліся на польскія патрулі – і пуляць па немцах пачыналі палякі, бо за імі ж былі іх хутары і лясныя вёскі! «Сабалеўскі» ўжо гнаў на дапамогу дыжурную (кулямётную) роту, а следам будзіў і гнаў увесь батальён з месцаў дыслакацыі – з флангаў і тылу, каб адцягнуць немцаў. Страляніна была на ўсю пушчу! Гінулі тыя і тыя... Тым часам я драпаў, бо мне было важней зберагчы фурманкі, коней і ўзятых цывіляў, чым сваіх людзей нават – бо чым бы я ехаў да той чыгункі наступным разам?!

– То выходзіць, што «Сабалеўскі» вас прыкрываў?! – спытаў я.
– А што ён меў рабіць? – здзівіўся Марціросаў. – Кінуць тыя хутары з вёскамі, адступіць?! Ды тыя каталікі, хто карміў па-добраму, паразбягаліся б хто куды! Хоць у нямецкую зону! Бо хто ж будзе такіх «сваіх» карміць-паіць, калі іх «свае» кідаюць пры першых стрэлах?!
– Але ж выходзіць, не мог адчапіцца я ад свае «тэзы», – што вы ўсё ж ваявалі разам, бо такая была логіка вайны?
Марціросаў паглядзеў на мяне з цікавасцю, як на поўнага ідыёта.
– Мы не маглі ваяваць разам, бо служылі ў розных арміях і мелі розныя задачы, – патлумачыў ён, як малому дзіцяці. – А логіка вайны, Аляксандр Фёдаравіч, была ў тым, што атакаваная мной у сваёй зоне, альбо проста на чыгунцы, нямецкая пяхота адганяла мяне ад чыгункі ў лес і, ладзячы пагоню, пераходзіла ў польскую зону – і далей атакавала ўжо палякаў, якія ў сваю чаргу з усіх магчымых бакоў контратакавалі яе, каб выцясніць назад, на чыгунку...»

Інфармацыя да намыслу

Самы час даць слова зацікаўленым чытачам, найперш гісторыкам, а з іх найперш беларускім саветам – якія я маю доказы, ці ёсць у архівах дакументы etc. Бо ў савета найважнейшае гэта «паперка». Гэта значыць, не як было на справе, але як было пра гэта напісана, «наш» пісаў ці «не наш». «Без бумажки ты букашка, а с бумажкой – человек!».
Няма такіх дакументаў. Бо іх не было і не магло быць. Бо каб толькі Марціросаў падпісаў які-кольвек «мемарандум» з палякамі і тым самым... парушыў загад ад 22 чэрвеня 1943 года пра вайну (!) з АК, то яго імгненна адклікалі б першым самалётам у Маскву, «назначения к новому месту службы», і расстралялі там ціха к чортавай мацеры! Ды і камендант «Сабалеўскі», няхай сабе левы сацыяліст і «аўтаномны ў справах палітыкі», меў бы клопаты і непрыемнасці з эндэнцай у большасці сваёй Галоўнай Камендатурай АК у Варшаве. А так усе рабілі выгляд, што ніхто нічога не бачыў – і гэтак ваявалі сабе далей. Гэта і была сапраўдная логіка вайны. Сапраўдная, бо іначай быць не магло.
Па-за паперкамі, таварышы саветы, у Гісторыі ёсць яшчэ людзі. Бо гэта людзі робяць Гісторыю. Бо людзі і ёсць Гісторыя. І я веру афіцэру Марціросаву. Бо – ён мог увогуле не сустракацца са мной і нічога не гаварыць. Але сустрэўся – бо сам быў ужо безнадзейна хворы (новатвор), а мемуараў па сабе не пакінуў. На маё пытанне «чаму?» адказаў так:
– Да врут они все, мемуаристы наши. Пока ещё говорят, то ничего. А как начнут писать бумажку, сейчас же врут. По привычке и воспитанию. И всё моё поколение такое, Александр Фёдорович...
Працяг будзе "